Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2014

Χριστούγεννα......




Δύο μέρες πριν τα Χριστούγεννα και οι ετοιμασίες της   κυρά Βασίλαινας έφτασαν στο τέλος...ετοίμασε κέικ με φρούτα του δάσους,κέικ σε σχήμα δέντρου με γέμιση σοκολάτας και φυσικά την γαλοπούλα της ενώ το καραβάκι μας .....

Αν μη τι άλλο, έφτασε  στις Κυκλάδες όπου και  φάγαμε καλά!

Στη Νάξο  έχουν παραδοσιακό γαστρονομικό έθιμο  να γεμίζουν ένα κατσίκι, που άφθονα υπάρχουν στα βράχια του νησιού, με διάφορα χορταρικά και ρύζι, το οποίο παρασκευάζεται και προσφέρεται τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Ζυμώνονται επίσης τα Χριστόψωμα με σταφίδες και καρύδια, τα οποία έχουν στο κέντρο ένα ολόκληρο καρύδι με το τσόφλι του και ένα σταυρό από ζυμάρι. Στη Νάξο ψέλνονται, ως κάλαντα, τα περίφημα «κοτσάκια», ένα είδος μαντινάδας με σκωπτικό χαρακτήρα.

Στην Πάρο, που πήγαμε την επόμενη ημέρα, τα παιδιά ψάλλουν τα κάλαντα το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αμέσως μετά τον εσπερινό και ανήμερα το πρωί μετά το τέλος της λειτουργίας. Τα Χριστούγεννα οι νοικοκυρές ψήνουν Χριστόψωμα φτιαγμένα από αλεύρι και ξηρούς καρπούς και  σχηματίζουν με το ζυμάρι ένα σταυρό πάνω σε αυτά και τα δίνουν για τροφή στα ζώα του σπιτιού. Το  πρωί της παραμονής των Θεοφανείων, μετά τη τέλεση του «Μικρού Αγιασμού», οι ιερείς, φορώντας το πετραχήλι και κρατώντας στο χέρι το σταυρό μ' ένα κλαδί φρέσκο βασιλικό, «φωτίζουν» τα σπίτια. Τους συνοδεύει  ένα παιδί το οποίο κρατάει στα χέρια του ένα κουβαδάκι με τον αγιασμό, την «σίγκλα», κι ένα λαδοφάναρο με το Άγιο Φως. Πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι οι ιερείς ψάλλουν το «Εν Ιορδάνη...» και «φωτίζουν», κατά την τοπική διάλεκτο, τους πιστούς και τα δωμάτια του σπιτιού τους  ώστε να απομακρυνθούν τα κακά και πονηρά πνεύματα. Οι νοικοκυρές ρίχνουν στη «σίγκλα» τον οβολό τους και προτείνουν στον ιερέα να καθίσει στον καναπέ λέγοντας του: «...Κάτσε παπά για να καθίσει κι η κλώσσα μας!» και τον κερνούν νηστίσιμα μπουρεκάκια.

Στην Σίφνο τα παραδοσιακά Σιφνέικα κάλαντα είναι αυτοσχέδιες δημιουργίες στην τοπική διάλεκτο οι οποίες συνδέονται άμεσα με την θρησκευτική ζωή και ψέλνονται από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Οι συνθέσεις αυτές αναδεικνύουν το ταλέντο του δημιουργού, εκφράζουν συναισθήματα και σχολιάζουν πρόσωπα και καταστάσεις. Στην Σίφνο το πατροπαράδοτο χριστουγεννιάτικο τραπέζι αποτελείται, κατά βάση, από χοιρινό κρέας παστό ή στο φούρνο και από Χριστόψωμα ζυμωμένα με γλυκάνισο.


Στη Σύρο την «Καλή Βραδιά», δηλαδή την παραμονή των Χριστουγέννων, οι καθολικοί κάτοικοι, κυρίως της συριανής υπαίθρου και της Άνω Σύρου, μετά από την εκκλησία, επιστρέφουν στα σπίτια τους και τρώνε ψάρι και κουνουπίδι. Την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς μέλη του Λυκείου Ελληνίδων, ντυμένα με την παραδοσιακή συριανή φορεσιά, περιέρχονται στους δρόμους της Ερμούπολης κρατώντας το στολισμένο παραδοσιακό καραβάκι και ψάλλουν τα συριανά και τα τηνιακά κάλαντα. Το καραβάκι συμβολίζει την πλεύση του ανθρώπου προς την καινούργια ζωή μετά τη γέννηση του Χριστού. Στη Σύρο τα τελευταία χρόνια το ξεχασμένο αυτό κυκλαδίτικο έθιμο έχει αναβιώσει μετά από αξιέπαινες προσπάθειες πολιτιστικών και δημοτικών φορέων. Την παραμονή των Θεοφανείων μέλη του Λυκείου Ελληνίδων ψάλλουν πάλι τα κάλαντα κρατώντας, αυτή τη φορά, φαναράκια φτιαγμένα από κούφια φρέσκα πορτοκάλια, αναβιώνοντας ένα παμπάλαιο συριανό έθιμο.

και φτάνοντας  στην 24η μέρα:

και αφού  έχουμε ταξιδέψει πλέον σχεδόν σε όλη την Ελλάδα! Παραμονή Χριστουγέννων πια καιρός να μαζευτούμε στα σπίτια μας και να ξεχυθούμε στις γειτονιές μας να πούμε τα καλάντα!

Την ονομασία τους, την πήραν από την λατινική λέξη calenda, που διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα καλώ. Παιδιά, κατά ομάδες, περιφέρονται στα σπίτια, στους δρόμους, στα καταστήματα και τραγουδούν με το τρίγωνο τους συνήθως, τραγούδια, που αφορούν τα Χριστούγεννα, τη γιορτή της Πρωτοχρονιάς, τη γιορτή του Μ. Βασιλείου, τα Φώτα.  Το έθιμο αυτό προϋπήρχε στην Ελλάδα, πριν από την Ρώμη. Τα παιδιά κρατούσαν ένα κλαδί ελιάς ή δάφνης, στολισμένο με καρπούς και άσπρο μαλλί (η λεγόμενη ειρεσιώνη, από το έριο = μαλλί), γύριζαν και τραγουδούσαν και τους έδιναν δώρα.Μετά, πήρε το έθιμο αυτό και η Ρώμη. Στο Βυζάντιο κρατούσαν ραβδιά, ή φανάρια, ή ομοιώματα πλοιαρίων ή και κτιρίων, στολισμένα και τραγουδώντας, συνόδευαν το τραγούδι με κρούση τριγώνου ή τύμπανου...

 Ανήμερα Χριστούγεννα για τα καλά στα σπίτια μας πια , μαζεύεται η οικογένεια και τα συγγενικά και φιλικά πρόσωπα και όλοι μαζί ανταλλάσουμε ευχές και δώρα και γευόμαστε παραδοσιακά εδέσματα και γλυκά! Συνήθως τρώνε κρέας χοιρινό, αν και τα τελευταία χρόνια η ξενόφερτη γαλοπούλα τείνει να γίνει πια "ελληνικό" κι αυτή έθιμο! 

Ώρα λοιπόν να ξεκουραστεί το αεροπλοκαράβι μας ! Να αράξει στο λιμανάκι του και να ονειρευτεί μελλοντικά ταξίδια! μαζί του θα ξεκουραστούν και τα παιδάκια μας ..αλλά πριν από αυτό σας εύχονται ολόψυχα 

 

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ Ο ΝΕΟΣ ΧΡΟΝΟΣ, Η ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΝΑ ΒΑΣΙΛΕΥΕΙ  ΣΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ

 

4 σχόλια: