Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

2 Απριλίου , γιορτάζει το βιβλίο

Κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, την ημέρα δηλαδή της γέννησης του μεγάλου Δανού συγγραφέα παιδικών βιβλίων Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Η επέτειος αυτή έχει καθιερωθεί από το 1996 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα, με σκοπό να γνωρίσουν όλα τα παιδιά του κόσμου τις χαρές, τις συγκινήσεις και τα οφέλη που προκύπτουν από το παιδικό βιβλίο.
Στο πλαίσιο αυτό κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της οργάνωσης αυτής ετοιμάζει ένα μήνυμα και μια αφίσα που διανέμονται σε όλα τα υπόλοιπα μέλη της Οργάνωσης σε όλο τον κόσμο, με σκοπό να τονίσουν την αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης, και να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση της παιδικής λογοτεχνίας.

Την ημέρα αυτή, σε όλες τις χώρες γιορτάζουν τα παιδιά,. Αλλά μαζί με τα παιδιά γιορτάζουν και οι συγγραφείς, οι εικονογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοθηκονόμοι, οι εκδότες και οι εκπαιδευτικοί με διάφορες εκδηλώσεις.
Το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο, γνωρίζει στις μέρες μας μεγάλη άνθηση. Μια επίσκεψη σε ένα βιβλιοπωλείο ή σε μια βιβλιοθήκη αρκεί, για να διαπιστώσουμε το μεγάλο αριθμό νέων βιβλίων που κυκλοφορούν κάθε χρόνο. Αυτό βέβαια έχει απόλυτη σχέση με το γεγονός ότι το παιδικό βιβλίο σήμερα παρουσιάζει σημαντική βελτίωση και ως προς το περιεχόμενο, όσο και στην εμφάνιση του, επειδή απευθύνεται στα παιδιά, το πολύτιμο αυτό κομμάτι της κοινωνίας μας αλλά και το πιο ευαίσθητο, που αργότερα θα αποτελεί το κύριο σώμα της.. Γιατί ο ρόλος που μπορεί να παίξει το καλό παιδικό βιβλίο στην διαμόρφωσή του χαρακτήρα του παιδιού αλλά και στον πλουτισμό του λεξιλογίου και των γνώσεών του είναι πολύ σημαντικός. Επειδή το παιδικό βιβλίο γράφεται από μεγάλους και απευθύνεται σε παιδιά, είναι ως προς την εμφάνιση καλαίσθητο με ζωηρά χρώματα και προκαλεί το ενδιαφέρον του παιδιού αλλά και συντελεί στην αισθητική καλλιέργεια του. Ως προς το περιεχόμενο αναφέρεται σε πραγματικές ή φανταστικές ιστορίες, με θέματα που ενδιαφέρουν άμεσα το παιδί ή σε γενικότερα θέματα, ιστορικού περιεχομένου ή προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας μας και έχει ως απώτερο σκοπό την αγωγή του παιδιού. Το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο συντελεί στο πλάσιμο ανθρώπων με ψυχολογική ωριμότητα, ελεύθερη συνείδηση και ευαισθησία.
Το παιδικό βιβλίο είναι εκείνο που βοηθά και το δάσκαλο – τον παιδαγωγό για το πλάσιμο τέτοιων ανθρώπων. Για να φέρει ωστόσο το επιθυμητό αποτέλεσμα θα πρέπει να αποφεύγει τον τόσο αντιπαθητικό στα παιδιά διδακτισμό και την στείρα ηθικολογία. Ένα τέτοιο βιβλίο θα προκαλούσε ανία στα έξυπνα παιδιά, αντίθετα το καλό βιβλίο δεν προσπαθεί
να επιβάλλει ιδέες και στάσεις και να τονίσει συμπεράσματα που θα βγαίνουν αβίαστα μέσα από το κείμενο.
Αυτό οι γονείς θα πρέπει να το προσέξουν, πολλές φορές γονείς προσπαθούν να επιβάλουν στα παιδιά να διαβάσουν κάτι που θέλουν οι ίδιοι. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δείξουμε εδώ , μπορούμε να προτείνουμε αλλά όχι να επιβάλουμε.
Το παιδικό βιβλίο αποτελεί παράθυρο στη φαντασία αλλά και τη σκέψη του παιδιού. Ο συνδυασμός της εικονογράφησης με το κείμενο προσφέρει διπλή αισθητική απόλαυση: στα μάτια και στ' αυτιά. Η δύναμη που έχουν οι εικόνες και οι λέξεις επιτρέπουν στο παιδί να ταξιδέψει στο χώρο της φαντασίας, να ονειρευτεί, να σκεφτεί μεγάλα ζητήματα τα οποία μια παιδική ιστορία μπορεί να προσεγγίσει με απλό τρόπο, συγκαλυμμένα στη ροή του παραμυθιού και ίσως να βρει λύσεις σε θέματα που το απασχολούν.
Η ανάγνωση παιδικών βιβλίων, ήδη από τη βρεφική ηλικία, δίνει στο παιδί μια ακόμα ευκαιρία ν' αναπτύξει καλύτερα τις γλωσσικές του ικανότητες και να χτίσει γερά θεμέλια πάνω στα οποία στη συνέχεια θα στηριχθούν οι ικανότητές του για ανάγνωση και, γενικότερα, για μάθηση. Όμως, ίσως μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες της ανάγνωσης παιδικών βιβλίων είναι το γεγονός ότι φέρνει το παιδί και το γονιό πιο κοντά. Όσο ο γονιός διαβάζει στο παιδί, δημιουργείται μια ζεστή και όμορφη σχέση, όπου τόσο η μητέρα ή ο πατέρας όσο και το παιδί απολαμβάνει τη συντροφιά του άλλου και δένεται ακόμα περισσότερο μαζί του. Η ανάγνωση βιβλίων επιτρέπει στο γονιό και το παιδί να θίξουν δύσκολα θέματα και ανοίγει διαύλους επικοινωνίας για μια ζωή. Δημιουργείται μια υγιής σχέση για ολόκληρη τη ζωή.
Εδώ όμως πρέπει να σημειώσουμε την σημασία, που έχει η συμπεριφορά των ίδιων των γονιών απέναντι στα βιβλία για την μάθηση και την πρόοδο των παιδιών τους. Για να τα αγαπήσουν και να ασχοληθούν μαζί τους τα παιδιά πρέπει να τα αγαπάνε πρώτα οι γονείς. Γονείς που διαβάζουν βιβλία δίνουν πολλές ευκαιρίες στα παιδιά τους για διάβασμα , επισκέπτονται βιβλιοθήκες και δανείζονται από αυτές , αποκτούν πολλές αναγνωστικές εμπειρίες που τα βοηθούν στο σχολείο καθώς πολλά από αυτά , έχουν μάθει να διαβάζουν και να γράφουν πριν την είσοδό τους στο σχολείο, χωρίς να υπάρχει πρόθεση να διδάξουν οι γονείς οι ίδιοι , γραφή και ανάγνωση.
Η διαδικασία και ο τρόπος ανάγνωσης ενός βιβλίου είναι πάρα πολύ εύκολος. Πριν την ανάγνωση μπορούμε να δείξουμε στα παιδιά το εξώφυλλο του βιβλίου και να τους ρωτήσουμε ποια ιστορία φαντάζονται ότι γράφει το βιβλίο. Να τους διαβάσουμε τον τίτλο και να τα ρωτήσουμε αν αναγνωρίζουν λέξεις ή γράμματα . Να τους ρωτήσουμε αν ο τίτλος του βιβλίου θυμίζει κάποιο άλλο. Να τους παρουσιάσουμε τους κεντρικούς χαρακτήρες , να τους μιλήσουμε για τον συγγραφέα . Κατά την διάρκεια της ανάγνωσης , μπορούμε να παροτρύνουμε τα παιδιά να σχολιάζουν , να τα ρωτάμε που και που για να ελέγχουμε αν κατανοούν την ιστορία , και αν όχι να την ξαναδιατυπώνουμε, αναλύοντας όπου είναι απαραίτητο ,έννοιες του κειμένου . Να ζητάμε από αυτά να προβλέψουν σε ορισμένα σημεία την εξέλιξη της ιστορίας και να εκφράσουν την άποψή τους. Αφού τελειώσουμε την ανάγνωση μπορούμε να επαναλάβουμε τα στοιχεία της ιστορίας , να προτείνουμε στα παιδιά να ζωγραφίσουν εικόνες σχετικές με την ιστορία που άκουσαν ή να δημιουργήσουν μία δικιά τους. Και μεγάλη προσοχή σε αυτό.
Ποτέ δεν ζητούμε από τα παιδιά να μας διηγηθούν την ίδια την ιστορία. Δεν απαιτούμε από τα παιδιά να μάθουν το παραμύθι από έξω. Είναι αποτρεπτικό και είναι σίγουρο πως με τον τρόπο αυτό αποθαρρύνουμε την ανάγνωση και την αγάπη του παιδιού από το βιβλίο.
Αν τα παιδιά σας ζητούν να επαναλάβετε ένα παραμύθι που το έχετε διαβάσει πολλές φορές μαζί , μην διστάσετε να τους το ξαναδιαβάσετε, μια και σε αυτήν
την ηλικία τους αρέσει η επανάληψη. Να μην ξεχνάμε άλλωστε ότι διαβάζουμε για την ευχαρίστησή μας.
Τελειώνοντας θα ήθελα να τονίσω το πόσο σημαντικό είναι σε αυτήν την ηλικία να προσπαθούμε να εμπλέκονται τα παιδιά σε διαδικασίες ανάγνωσης και πόσο σημαντικό είναι να αποκτήσουν αναγνωστικές εμπειρίες .
Πηγαίνετε μαζί τους σε μια βιβλιοθήκη , σε μια έκθεση βιβλίου , αγοράστε τους βιβλία, φτιάξτε τους την προσωπική τους βιβλιοθήκη και φέρτε τα σε επαφή με το έντυπο υλικό. Από εσάς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό κατά πόσο θα αγαπήσουν τα βιβλία και μόνο από εσάς. Είναι πολύ εύκολο να πετύχετε να αγαπήσουν τα παιδιά σας το βιβλίο.. Αρκεί να το αποφασίσετε έγκαιρα !


Λίγα λόγια για τον Χαν Κρίστιαν Άντερσεν

Η ζωή του Άντερσεν (1805-1875) μοιάζει με παραμύθι. Καταγόταν από το χωριό Ουτενζέε της Δανίας. Γιος μπαλωματή, χάνει νωρίς τον πατέρα του, εγκαταλείπει το χωριό του και αναζητεί την τύχη του στην Κοπεγχάγη. Εκεί καταπιάνεται με το γράψιμο ποιημάτων και θεατρικών έργων. Παράλληλα, προσπαθεί μάταια να σταδιοδρομήσει στο θέατρο, αλλά αποτυγχάνει. Τότε αποφασίζει να παρακολουθήσει μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή της Κοπεγχάγης. Ακολουθεί μια λαμπρή πορεία σπουδών και αποφοιτά το 1827, έτοιμος να ξεκινήσει για ένα μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη. Οι αναζητήσεις του τον φέρνουν στη Γαλλία, την Ελβετία, τη Γερμανία, την Ελλάδα αλλά και απέναντι, στην Τουρκία. Για την Ελλάδα εκφράζεται με θαυμασμό: «Έμεινα, γράφει, ένα μήνα στην Αθήνα. Τα πράγματα είχαν κανονιστεί έτσι ώστε στις 2 Απριλίου, που είναι τα γενέθλιά μου, να βρεθώ πάνω στον Παρνασσό... Με πλημμύριζε ένας πλούτος από ιδέες και μια πληρότητα, που δεν κατάφερα τίποτα να μεταφέρω στο χαρτί...»
Το πιο διάσημο έργο του ήταν «Τα παραμύθια για παιδιά» που γράφτηκε από το 1835-1837 και κατόρθωσε να μεταφραστεί σε 90 και πλέον γλώσσες.
Κάθε έργο του διακρίνεται για την αριστουργηματική του αφήγηση και τη βαθύτατη ικανότητα για κατανόηση από τους μικρούς αναγνώστες. Ένα στοιχείο που τον έκανε να ξεχωρίσει από τους άλλους συγγραφείς είναι ότι απέφευγε συστηματικά την κάθε είδους ακρότητα ως προς τις αναφορές σε τρομακτικές σκηνές, ενώ φρόντιζε να κυριαρχεί παντού η απλότητα, το χιούμορ και τα μηνύματα ειρήνης.


Γιώργος Σιάτρας Βιβλιοθηκονόμος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου