Η περιήγησή μας στην Ελλάδα συνεχίστηκε με ένα ταξίδι στον Θεσσαλικό κάμπο και το θέρισμα
Όπως έχουμε πει , τον Ιούνιο , ο λαός μας τον λέει και
θεριστή , γιατί τότε γίνεται το θέρισμα , η σημαντικότερη , ίσως , δουλειά του
γεωργού , τότε αρχίζει να..σοδεύει , τότε νοιώθει να διακιώνονται τα κόπια του
.
Ο θερισμός πρέπει να γίνει γρήγορα , γιά το φόβο της βροχής
. Θέλει σβελτάδα και..προκοπή . Ο λαός , θέλοντας να δείξει πόσο απαιτητική
δουλειά είναι , είπε : " θέρος , τρύγος , πόλεμος". Βέβαια ,
αναφέρεται στην εποχή που θέριζανμε το δρεπάνι , κάτω απ' το καυτερό λιοπύρι,
κι' όχι στη σημερινή , που οι θεριστικές μηχανές ορμάνε στους κάμπους και
θερίζουν χιλιάδες στρέμματα σε μιά μέρα .
Την εποχή εκείνη , λοιπόν , οι θεριστάδες έπιαναν μιά μιά
αρμαθιά σταχυα και τα θέριζαν με το δρεπάνι , πίσω τους οι γυναίκες τα έδεναν
σε δεμάτια χρησιμοποιώντας πάλι στάχυα , σκληρή δουλειά μες το καλοκαίρι !
Ο γεωργός όμως , τούτη την ώρα της συγκομιδής , αισθάνεται
την ανάγκη να ευχαριστήσει και να εξευμενίσει το δαίμονα της βλάστησης , τη
δύναμη που τον βοήθησε να πάει καλά η σπορά του . Γι' αυτό δεν θερίζει ολότελα
το χωράφι του , δεν παίρνει όλη τη σοδειά , αφήνει και σ' εκείνον κάτι , ώστε
του χρόνου να τον έχει συμπαραστάτη .
Μιά συνήθεια , πανελλήνια σχεδόν , είναι όταν αποθερίζουν ,
όταν υελειώνουν δηλαδή το θερισμό , τότε , με το τελευταίο χερόβολο των σταχυών
, φκιάχνουν μιά ωραία δέσμη , το χ τ έ ν ι ή ψ α θ ί ή σ τ α υ ρ ό , ανάλογα με
το σχήμα που της δίνουν . Ύστερα την κρεμάνε στο εικονοστάσι του σπιτιού και
στις 14 Σεπτεμβρίου , στη γιορτή της ύψωσης του Σταυρού , την πηγαίνουν στην
εκκλησία να ευλογηθεί .
Όταν έρθει η ώρα της σποράς , ανακατεύουν τους κόκκους αυτών
των σταχυών με το σπόρο που έχουν κρατήσει γι' αυτή τη δουλειά . Έτσι πιστεύουν
πως η σπορά τους θα πετύχει .
Ένα άλλο έθιμο , με πολλές παραλλαγές , είναι να αφήνουν
αθέριστο ένα μικρό μέρος του σταροχώραφου , γιατί φοβούνται πως , αν θεριστεί
ολόκληρο , θα φύγει μαζί με τα τελευταία στάχυα κι η βλαστική δύναμη του
χωραφιού .
Μιά άλλη παραλλαγή είναι η εξής : Όταν κοντεύουν να
τελειώνουν το θερισμό , αφήνουν αθέριστο ένα κομμάτι τετράγωνο , ένα μέτρο
περίπου , στην άκρη η στη μέση του χωραφιού . Ύστερα κάνουν το σταυρό τους κι'
αρχίζουν να θερίζουν απ' τη μιά άκρη στήν άλλη , κι' από την μιά μπάντα κι' από
την άλλη , ώστε να σχηματιστεί ένας σταυρός . Τα στάχυα που κόβουν με τον τρόπο
αυτό τα δένουν σε τέσσερα ματσάκια και τα φτιάχνουν μετά σε σχήμα σταυρού που
τον κρεμούν στο εικονοστάσι .
Αργότερα , στην εποχή της σποράς , χρησιμοποιούν τους
σπόρους του με τον ίδιο που είπαμε και πιό πάνω , το έθιμο αυτό συνηθίζεται
στην Πυλία .
Στο Μανιάκι , έκαναν κάτι άλλο : άφηναν μερικά στάχυα
αθέριστα κι' έλεγαν :" αφήνω του ζευγολάτη τα γένια " , δηλαδή του
νοικοκύρη . Ύστερα τον σήκωναν ψηλά φωνάζοντα : " τάξε , τάξε ! " Κι'
εκείνος έταζε η κότα η κρασί η ό,τι άλλο ήθελε , να φάνε και να πιούν οι
θεριστάδες .
Στην Κύπρο άλλοτε , έπαιζαν το παιχνίδι του λ α γ ο ύ και
του κ υ ν η γ ο ύ , δυό θεριστάδες , ένας ελαφρός ( γρήγορος ) κι ένας βαρύς (
δύσκίνητος ) , μιμούνταν ο ένας το λαγό κι' ο δεύτερος τον κυνηγό . Ο κυνηγός
θερίζοντας κυνηγούσε το λαγό , που ξέφευγε μέσα στα στάχυα , ανοίγοντας με το
δρεπάνι του ελικοειδή δρόμο . Στη συνέχεια ο πρώτος , με μεγάλες δρεπανιές και
κόβοντας δρόμο , πρόφταινε το λαγό βγαίνοντας μπροστά του . Σαν πλησίαζε , τον
έριχνε κάτω νεκρό με τα βόλια , δηλαδή τα στάχυα . Ύστερα ο λαγός αναστημένος
πιά , και ο κυνηγός θέριζαν μαζί όσα στάχυα είχαν περικυκλώσει με το παιχνίδι
τους .
Παρόμοια έθιμα υπήρχαν και σε πολλές χώρες της Ευρώπης ,
π.χ. τη Σκωτία , την Ελβετία , τη Βαυαρία , τη Νορβηγία κ.ά .
Καλό σας βράδυ , και καλό ξημέρωμα ......
Κώστας Καψάλης
Mεταφορά των δεματιών με κάρο , την παλιά καλή ..εποχή ..
Θεριστούδες με τα ..δρεπάνια τους , επί το...έργον
...
Ο χορός των θεριστάδων , χορός των δρεπανιών , κάπου στο Θεσσαλικό κάμπο
παλιά εργαλεία θερισμού
μπορείτε κάνοντας κλικ στον παρακάτω τίτλο,να παρακολουθήσετε το θέρισμα στην Εγκλουβή Λευκάδας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου